Her sal dê û bavê Martin ew bi trênê dibirin ba dapîra wî da ku pişûdana havînê derbas bike. Paşê wî dihêlin û roja din vedigerin.  :Vêca di salekê ji wan re got  Ez niha mezinim..?. îsal bi tena serê xwe ezê herim ba dapîra xwe. Dê û bav piştî gengeşeke kurt li hev kirin. Û va ye, di roja destnîşankirî de, li ser rawestgehê radiwestin û hin fermanan jê re dubare dikin ... û ew xwe ufkufî dike ... Min hezar carî ji we bihîstiye ..!. berî ku trên biçe bi demekê :  Bavê wî nêzîkî wî bû û di guhê wî de piste girin, heke tû bitirse an nexweş bibe ev ji bo te ye." Wî tiştek xiste bêrîka zarokê xwe" . 

 Zara Salih

Wê êvarê, otomobîla xwe ,bi firêmekî jikel, rawestand. Herdu leşkerên çekdar yên pêre li wir man, lê ew bi tena xwe ber bi derî ve çû. Destê xwe avête simbêlan, ku her rep bûn mîna stiriyên jîjoyan, û çend kulmên giran li wî deriyê hesinî dan û kaxezek ji berîka xwe derxist. Çend xule bêdeng derbasbûn, êdî ji nîşka ve bi zîqênî derî vebû. Çavên wî çi bibînin, tenê du lingên mezin mîna yê cinaweran li ber wî ketin û ne giha serî bibîne. Tevzînokên sar hemû laşê wî girt û nema zanîbû çi bike, xwêsî li şûna gotina di qirka wî de ma û wilo, lêferihayî,  sekinî û rê ne dida deng da derkeve ji zengelorê. Rabû, bi destekî lerizî, ew kaxez da dest. Tirs her berdewam e.

Keçê Seyro ka em çibikim law bi yezdan bi taûsê melek nema debar bi van dizan re dibe her sibe em ser dengê cîrana û diziyê radibin keçko,ê ku dibêje şevê dî bizina min hatiye dizîn, yê ku dibêja şevtira dî herdu mihê ku şîrê zarokan me ji wan didoşt winda bûne, yekî li wan vedgerand wê rojê eloka me ku dor 7 kîloan hebû ta derengî şevê jî li ser sifirna hewşê melistdibû ,sibihê em rabûn nebedî bûbû vê dawiyê dewsa wê ,li tingê binya bênderan ku çeqelan rovî û pirtik û gemara wê  xebartibûn me dît … 

Bavê Zozanê

Dawet e qîr û qiyamete ev çar rojan lidare  hîn du rojên din jî mane ,diya zavê xwe davêjê tor û bextê tevahiya mêvanan semagiran piçûkan mezinan keçan qîzan …Ez Qurbana we bim ez di bextê we û xwedê de bim hayî ji darika min î tiwê hebin darika min hîn rexl e berya heftiyekê bavê zarokan ji gundê papîr ê xwe anî ,min û wî bi destê xwe çand .Wisa  karê dayê di wan herdu rojên mayî de jî ev bû devê wê ne sekinî lingên wê ne ketin bin wê ,pêvî dengê daholê pêvî dengê zirnê pêvî pêwistiyên şahiyê pêvî gotgota pîrekan pêvî ser êşê,agir di laşê wê de dilîst hem ji tirsa hem ji westandina ser piyan.

Mahîn Şêxanî

Piştî nîqaş û nîqaşên cidî li ser qebûlkirina vexwendina nasekî ji bo şahiya daweta "kurê" xwe, wan biryar da ku li dû lêkolîneke berfireh li ser hemû alî û aliyên ku bi rewşa wan a aborî ve girêdayî ne, û wekî derfetek dîrokî ji bo aramkirina nervên xwe yên teng û berdewamiya wan. Xemgîniya gefên cîranê xwe "Bakur", û ji bo bidawîkirina tecrîda sêzdeh salan li ser xwe, ku ji îzolasyona sed salan ji bo nivîskar û çalakvanê siyasî yê Kolombiyayî: Gabriel García Márquez dijwartir bû.

Bavê Zozanê

Wê şevê sax xew bi çavê Şiyar û tevahiya malbata wî neket, xirecir û qerebalixa mala cîranê wî Hemo bi ser gund diket.
Deh cara xwe bir vî alî wî alî cihê balîfa xwe guhart lihêf davêta nîvê serê xwe cilik xistin pencerê na fêde nekir. Hewiş nimze dîwêr bihevene pencer lihev dinêrin şev jî deng zû dughêze.
Deng tevlî hev dibin,bilind dibin nimiz dibin carna dibe piste pist carna giryê zaroka wanî piçûk tevlî dibe,carna wek dengê şikestina firaxa dihat carna Şiyar ji nişkave deste xwe li nîvê serê xwe dipeland ka ew peyala ku avêtine hev li serî wî ket yan na gelo şikest gelo xwîn jê hat,xirecir bilind dibe ,hevjîna şiyar êdî ji dengê sixêfê wan şerm dike ji qazîka xwe di xew ve dibir ,diwê çixaran kijûlên xênî reşkirin e, li banê xênî dûman dilîst  bûbû mîna ewrekeî giran dike bibare..

Text: Erhard Dietl.
Werger ji Almanî: Xoşnav Dîbo.

Kurteçîrokek li ser keçeka bi navê Paulîna û bavê wê Floryan, yê ku têrî xewê nabê! Ezê navê Lîna u Loran, li wan bikim.

- Bavo hişyar be ji xew, dixwazim bi hevre bilîzin! Lîna bang li bavê xwe kir. Lê bav pixînî dikir û ne rabû!
Lîna rabû çû lempa oda xewê pêxist, bavê xwe hejand û balgî li serê wî xist:

Zara Salih

Bihnefişk pêket ta ku bi pêpelûkên derenca ve hilkişiya û giha salona textorê xwe yê dinana. Berdestîka textor bilez bi mamoste ve hat gava dît ku bihna wî wilo çikiha ye û hindik maye ku bikeve erdê de. Ew ser kursî rûnand û qedehek av jêre anî ta ku hinekî bihna wî hate ber.
Du nexweşên din jî li benda dora xwe bûn. Tirs bi wan jî ket çaxê wilo ew dîtin, heme herduwan gotin bere mamoste berî wan derbas bibe. Textor jî hate bi mamoste ve û ew derbasî hindur kir.
- Em î xitiyar bûne textorê delal, zimanê min bostekê derket heta ez  gihiştim cem te.
- Tu hîn xortî mamoste, wilo ne bêje.

"Arîn vegerî.. Arîn vegerî.."
Bi vê mizgîniyê du zarokan bang li malbata Arînê kirin. Herkesê di malê de bi lez ji hundir derket rastiya wê nûçeyê vebîne. Li ber deriyê hewşê keçikek bîstsalî mîna pûtan sekinîbû. Keçik tenê çerm û hestî mabû, ji toz û gemarê rengên cilên wê xuya nedibûn. Por li serî hinc bûbû, çav di kortikê de çûbûn, rûyê wê mîna pelên payîzê zer bûbû û şopa birînên kûr li ser rû û bedena wê daxivîn, çîroka hovîtiya Osmaniyan eşkere dikirin.
Dê, bav û herdu birayên wê li dor Arînê civiyan. Dayikê ji çavên xwe bawer nekir. Sal û nîvek e wê çavên xwe bi dîtina keça xwe kil nedane. Sal û nîvek e dîlgirtina Arînê jiyana wê miçiqandiye, giyanê wê di meşka êşan de keyandiye. Dayik li hember keça xwe rawestî, bi destên lerizî rûyê keça xwe peland. Belê ne xewn bû, Arîn bi xwe li pêş wê sekinî bû!

Konê Reş

  Serê zivistana vê sala nû/ 2024, ev çîroka zarokan (Dîkil Axa û Pîra du diran), ku ji berî dor 60 salî ve min bihîstiye, hat bîra min. Min ev çîrok di zaroktiyê de, li gundê me Doda ku gundeke ji gundên Beriya Mêrdînê guhdarî kiriye.. Xweş li bîra min e dema ku di şevên zivistanî de diya me an pîrik û meta me, berî razanê ev çêrok ji me re digotin û em bi guhdariya wê re di xew re diçûn.. Gelek caran me lihev nedikir; birayekî min digot bela çîroka Kêzê Kêzxatûnê bêje, yekî din digot bela a Pîra Sehirdar bêje, xwîşka me digot bela Şengê û Pengê bêje, min digot na, bela çîroka Dîkil Axa û Pîra du diran bêje.. Çîrok bi vê rengî ji me re dihat gotin:
  (Hebû nebû rehma Xwedê li dê û bavê min û we bû.

Hebû nebû daristanek û di nîvê daristanê de darek girs şîn bûbû. Di bin darê de jî xanî yê Mirîşkeka sor hebû. Mirîşka çeleng herwext piştgir û alîkar bû. Û herdem pêşmalek lê bû û di berîka pêşmalê de "ta û derzî û meqesek piçûk" hebû.
Hemû sewal û lawirên daristanê ji Mirîşka sor hez dikirin, wê cil û bergên wan pîne dikir û didirût. Û tiştek tenê ji wan dixwest: "Sipas û Fermo"!
Tevahiya heywanên daristanê ji Mirîşka sor hez dikirin. Û Roviyê hîlekar jî, ji dil û can jê "hez" dikir û dixwest bikê firavîna navarojê!

Bi weşandina van kurte çîrokan, wê çîrok nivîsek bi nav bibe, ew e: Lewend Dalînî (Sêf Dawid)! Ev ne propagend ye, an jî rêklame ke, na! ew rastiyeke, dema ku xwendevan sêzdeh, çîrokên vê pirtûkê bixwîne. Ev bi xwe ne merceke, lê belê daxuyaniyek wêjeyî ye.
Brahîm Mehmûd

Çîrok 1.
HÊVÎYÊN QURMIÇÎ
Lewend Dalînî

Diya Bêkes dixuyê ku qedandin li vî bajarî nemaye bavo, ma çi qewimîye!?Ka fincanek qehwe vê sibehê bide min û peyre ezê bi rexê sinceqê ve dagerim! ji dostekî, ji hevalekî yan jî mirovekî, ku bi deynê xwe çend qurûşekî bidê min, bi hêvî me ku ezê bikaribim kirya şandina van pirtûkên xwe bînim û rêkim welatê biyanî yê?

Wehîd keleş
 
Rojîn di nava destê wî de dilerizî, mîna çûkeka şil, di bin wê baranê de  ava baranê bi cotê keziyên wê ve dihat xwar.
 
Rojîna şazde salî, temenê wê mîna temenê gula bû,  hîn ne dizanî mirin çiye, ne dizanî mirin wesaye.
 
Tenê yê bavê xwe winda kirî, hew ew dizane çiqasî gotina babo şêrîne.
 Bigirî Rojîn girî ne şerme,
girî hedara dile, ew dilê tê kuvaştin, dilê te ye Rojîn.

Hîna navika Margerêt nehatibû birrîn, waqînî pêket û textor û nûrsan ew ji destekî dane destekî.
  Di wê salê de û di wê rojê de û di wê seet û xulekê de, navika Morê bi meqesa malê hate birrîn û tevî ko wê di cih de kire waqînî, lê rebenê ma weke tejekî reş! Te dît xelkên Riwanda ji berê de ne takî berfên in.
  Şînê jî di vê wextê û vê rojê de ji diya xwe re çêbû, lê demeke dirêj deng jê nehat! Gelo keçikê nexwest serên yên li dora xwe bêşîne? ..Gelo nexwest ko di malê de, bibe keça heftan? ..Gelo protesto kir ji bo dûrbûna bavê ji welêt? ..Gelo şermezar dikir ser, ko Zîna "mittirb"¹ jê re bûye pîrik? Gelo ..Gelo…

Dr. Xelîl Omar

  Dengê reyandina Tûjo ji hewşa başûr hat û pê re dengê Eliyê Keleş hat:
– Malê, ma qey kesek tuneye, ko vî kûçikî ji min raqetîne?
– Tîdî mîrato, ma tu bavê Sînan nasnakî? Nofê ji hundur derket û bi kûçik re xeyidî.
– Ev ne kûçik e, ev gurê har e, nahêle ko rêwî bi rêwîtiya xwe di vir re derbasbe! Bavê Sînan bi nerazîbûn got û hey bi gopêl kûçik ji xwe diqewrîne.
– Fermo kirîbo, wextî Hecî ji êş bê, fermo derbasbe, serçavên xwe bişo û firreke ava cemidî vexue! ..Xêre, vê qiyalê, tu ketiye rê? Kevaniya malê ji bavê Sînan pirsî û kurtêlkeke nan avêt ber Tûjo.

Dr. Xelîl Omar

  Payîz hat û pê re cilên belengazan qetiya û bû wexta kelandina danuwan û raxistina pastêq û mewîjan..bû wexta icacok û hilfirandina qirş û qalan..bû wexta berdana bexçe û mixtiyan û bû wexta seyandina xaniyan.
– Law Ezîzo, qey divê ez ji ber Qaso ji gund barkim?! ..Çêleka xwe berra ser cêza genimê min dide, mirîşkên wî her roj di hewşa me de ne, kûçikê wî bi zarokên me digre! ..Eger ji amê xwe re, te ew alpozan kiriba; minê orta herdû çavên te maçîkiriba!  Hanî gilî û gazinên xwe, bi biraziyê xwe kir.
..Qaso, mirovekî kal e, dûrîşer e, mêş jê na êş e û pênc wext diçe mizgeftê. lê mêrik eşkere zikê nade û dibêje "xêratî ela benatî"¹ û ji bo wilo jî hinek dibêjin, têkiliyên wî bi kemûnistan re heye û herhavîn ew bêşê dide wan

Tenê bê hiş di rê de di wê cada dirêj de diçû û gavên wî ew direvandin û ew  jî ji xwe direviyan.
Çixara xwe dikişand û dû yê wê jî ji sînga xwe ne derdixist ew dûmane jî bi janên dilê xwe re dadiqurçand.
Di vî bajarî de mirov gelek êş û derdan dadiqurpînin ji roja bûnê ta roja çûnê her jan ewe Jane ewe  ewe eewwee.

Baran dibariya û tariya wê cadê mîna tarîbûna dilê wî bû na mîna tarî bûna li hawîrdora çavên wî bû. Dengê wê baranê tiştek anî bîra wî. Di nîva wê cadê de rawestiya, lerzekê canê wî guvaşt û pêteke germ di pozê wî re hilkişiya rayên serê wî. Serê xwe hilda jor qîreka bi şewat bi  dengê xwe yê aza berda :
-Kanî çavên te bêrîvan k..an..î.. ç…a…v..ê…n…te b..ê…r…î…v…a…n

  Ev demeke ko Hemzo mijûl bûye û serê xwe ranake û her ji bîstekê dike niçe-niç û serê xwe dihejîne. Ev rewşa Hemzo gellekî li tellê Ebaso hat û di dilê xwe de hêvîkir, ko ev bêdengiya hevêl dûdirêj be û ya hîn çêtir, ko Hemzo kerr û lal bûbe! Lê Hemzo nema xwe gìrt û bû firte-firta wî û zîvirî zer hevalê bêhnteng û got:
- Li wê dinyê, çira hinekan bi avê vêdiket û qirdê wan li hustên mirovan dixist û jiyana wan bi kêf û xweşî derbasdibû û çira kesên mîna min, bi donê gazê jî vênediket û min tu xêr ji xwe nedît! Hemzo got û keserek rada.

   Pîrê ji bêkesî û kalo ji bênefsî, herdiyan li hev pirsîn û meheke di wê navê re neçû, bûk û zavê govendeke giran lidarxistin. Ji aliyekî de dahol û zurne bû û ji aliyê din ve girî û hêsrên herdû keçên Kalo bû; çawa wê bav bizewice û hîna deh sal di ser mirina diya wan re neçû ye.
- Heger  min nehişt  ko takên porê wê, yên mayî bibin hirî, bera navê min ne Xecê be! Keça Kalo ya mezin got.  
 - Heger  min nehişt  ko ew sêrê xwe jibîrbike, bera ez ne ji pişta bavê xwe bim! Keça Kalo ya biçûk got.
- Xwelî li serê min be, ko ev hedû sêwiyên ber dîwaran, ji min re bibin kêş e! Pîrasêr ewê jî ji xwe re got.

Ehmed Meter
Werger ji Erebî : Dr.Ebdilmecît Şêxo

Hebû  û nebû,li axirekî Erebî komeleyek ji keran hebûn, rojekê ji rojan   kerekî ji wan keran  di demek dirêj de xwerin nexwar, laşê wî jar bû, guhên wî sist û berxwarî bûn, hindik mabû ku ew ji ber jarbûnê bikeve xwerê.
Bavê kerê têgihîşt ku tendurûsta lawê xwe xeraptir dibe, ewî xwast têbighîne ku sedemên jarbûna lawê xwe çi ne,ewî bi tenê  bi lawê xwe re deng kir, ewî xwast rewşa derûnî  û tendurûstî yên lawê xwe bizanibe.

  Remmo lawê Zerga ye, bavê Fetah e, xwediyê simbêlên boyaxkirî  û kofiya sor e, mirovekî girs e û bi dar û ber e, deng qube û kenn bêlî ye. Bi kevirê qewetê bê himber e û çi barê giran li gund hebe, bavê Fetah jê ne bêpar e û di vî warî de pîrekên gund zor jê razînbûn, lê zilamên wan negellekî jê dilxweşbûn û li pish wî (ji çavnebarbûnan) digotin: "tirr li hewa", çimgî rebeno carekê di bin barê Zubêda serpêhatî de, "ba" ji ber çû bû.
 ..Du tişt ji bîra Remmo naçin! Ya yekem roja ko tê de zewicî bû, ya diwem roja ko tê de çû bû eskeriyê û tê de bibû peyê ceneral Necdet paşa. Bavê Fetah hinerên xwe û yên "ceneral" bi dehên caran ji gundiyan re daye xuyakirin û xuyaye wê çûna wî ya Binxetê wê jê re bibe bîranîna sisyan.

   .Mişko çigara min vêx! ..Mişko qehwa şêrîn ji min re çêk! ..Mişko li telefonê vegerîn! ..Mişko cilan rax! ..Mişko ..Mişko..
– Weyla min di wê rojê de jardaniyê; roja ko tu tê de ji min re bû kevanî! Mişko got û lingê xwe li beroşa malê da.
– Bê bexto tu ji kêza xwe re wisa dibêjî?! Kêzê bi lome lê vegerand û kil û kildanê xwe berra binê çentekê xwe da.
– Kêz xatûnê, ji roja ko lingê te ketiye vî hundurî, tu nema ava zikê xwe vedixuî! Mişko bi nerazîbûn got û teriya xwe libakir.

Dr.Xelîl Omar

Hêdî law Misto pişta te ketiye ber te, bera Rizo û Rûto vê mîratê daxînin, jartêketê  weke risasê ye! ..Lawkên min, metika we bi goriya we be, hûnê bi hemdê xwe wê deynin ser blokan! Xatûnê got û hûçikê xwe bi bêvila xwe xist û li dora pîkaba sûzûkî çû û hat.
..Piştî ko Rizo û Rûto kondîşina avê danîn cî û piştî ko dilê Xatûnê jî kete cî, kevaniya malê destûra herdû xortan neda û bi serê Mistê sûndxwar, ko ew bê çayê bi tu deveran de naçin û jinikê ha-hakê tejikek li bin wan raxist û du palgehên pembo danî navbera wan û rahişt melkesa xwe û toz bi ser xwe û wan de xist.

Dr. Xelîl Omar

Qey karê min nema, bilî ko ez li ser vê riyê  herim û bêm! Ev hivqas sal ez ruhê xelkên distînim, min kesek mîna Hemzo ruh bi dims nedîtiye! Dengê Melkemot ji der ve hat û pê re bû reqi-reqa diran û teşkên mêrikê nexweş. Çima na; Hemezo bi çavên serê xwe li ber pencerê reşê Melkemotê ko mirov wî carekê bi tenê di jiyana xwe de dibîne!..

Dilovan Çeto 

Di roja sêyem de dayika Hesen û herdû keçikên xwe li gel malbata ku ew pêşwazî kirin, liser sifreya firavînê kom bûn,û berî têr bixwe careke din bi girî ji ser xwarinê rabû û berê xwe da odeya xwe.
Xanima malê jî dev ji xwarinê berda û li pey çû,li kêleka wê rûnişt,destê xwe diser serê wêre bir û anî û çend gotinên  dilxweşiyê danê.
Keça min ji roja win gihiştine mala me û ev halê teye,tu girî betal nake,xuyaye birînên te kûrin û jiber wilo jî min got bere çend roj derbas bibin, hinekî xwe rehet bikin,paşê ezê pirsa halê we bikim,û bizanim  bê çîroka we çiye.

Dibêjin:
Şivanek Hebû her roj pezê xwe dibire çolê, li ser  (Şikêreke Keviran) dirûnişt û dest bi bilûre xwe dikir, û herî awazên xweş jê derdixistin.
Rojekê dema wî li bilûre xwe dide dît go marek ji wê şikêrê derket û li ber bilûra wî dans kir (reqisî) û bi dawiya rojê re (zêrek) ji yê şivan re avêt û kete qula xwe de.
Weha dostaniya Şivan û Mar berdewam kir.

Sedîq Mella

dibêjin:
 Ahrîman bihîst ko Fer`ewn ji miletê xwe re dibêje:
(ez xwedayê we me!)
Ahrîman xwest vî xwedayi bibîne. ...!!!!
Hilkişiya ber  dergehê eywana fer`wen û li dergeh da.
Fer`ewn pirsî ew kî ye?
Ahrîman deng ji xwe ne anî û bersiv neda .
lê dîsa li dergeh da.
Fer`ewn pirsî :
Ew kî ye? Ahrîman dîsa bersiv neda .

Mahir Hesen

Rojekê ji rojan, mîr li hespa xwe siwar bû û kete ser rê bi nêta nêçîrê, sehê wî jî da pey,  wesa dem derbas bû,  hêdî-hêdî roj diçû ava û tîrêjên wê xav û sist dibûn . Weha rojê xwe bi kirasê reng agirî dapoş kir.  Û asoyê mîrgehê sor bû .
Mîrî xwe berhev kir û berê xwe da ser rêka vergera mîrgehê, bi rê de simê hespê mîrî kete qelşekê  de û pêr- pêre lukimî  û lingê hespî  şikest.
 Mîr neçar ma û nema karîbû rêka xwe ya vegerê  berdewam bike.

Min xwe dabû pişt dîwarekî ji kevirên reşên çeqmaqî, qasî min bi kerb destê xwe li dîwar quveştibû xwînek henarî diniqutî nav her du lingên min ên ku ev sê sal in xwîn di wan de neherikiye, lêvên min dilerizin...qirika min dêşiya...dilê min bi min dişewtî bihtirî dilê min bi wî zarokê ku beriya çend rojan pêlî mayînê kirî bişewite,  wî jî weke min her du lingên xwe hûnda kiribûn lê hîna dilê xwe hûnda nekiribû.
Min digot xwezî  dema ez  weke te zarok bûma min lingê xwe hûnda bikirana , xwezî min meş taim nekiriba, xwezî min xweşiya bazdana nav zeviyan nedîtiba, xwezî min xeyal nekira wê rojekê ez bi destê wê bigirim û di daweta xwe de serê govendê bigerînim, xwezî beriya min dilê xwe daba min her du lingên xwe ji destdabana, xwezî dilê min jî weke dilê te bi kirîna kursiya astengdariyê kêfxweş biba, nizanim çawa dilê zarokekî pêlî mayînekê kirî dikare bi kursiyeke astengdariyê kêfxweş bibe, wekî ku bavê wî jê re lîstokek kiriye bi kursiya xwe re dilîze û xwe ji hevalên xwe bextewartir dibîne ji ber ku kursiya wî heye û yên wan tenê pêlavên wan yên qetiyayî hene.