 |
|
|
 |
 |
 |
 |
|
Nûçe: Koma Govenda Kurdî ya Jinan li Elmanyayê.. kurtefilmekî derbarê xebata xwe pêþkêþ dike |
 Çivîka Penaber, kurtefilmek ji berhemên Koma Govenda Kurdî ya jinan hate pêþkêþ kirin. Koma Govenda Kurdî ya Jinan li bajarê Þilêswîga Elmanî bi serpereþtiya Þîlan Doskî sala 2019an hatiye damezirandin. Kurtefilm ji 11 xulekan pêk tê, li ser kurteçîroka penabereke Kurd ko li dewletên Kurdistanê dagîr dikin nikarî bû bi azadî derbirîna hestên xwe bi zimanê Kurdî bike. Beþê duyem ji filmê Çivîka Penaber li ser destpêka damezirandina koma folklorê kurdî ya jinan Koma govenda Kurdî, ev Kom bi fermî ya fermanberiya koçber û Penaberan e, ya herêma Þilêswîg- Filênisbûrg e (Schleswig-flensburg). |
|
Bixwîne... Nûçe |
|
 |
 |
 |
 |
|
|
|
|
|
|
Gotar: Helbijartinên sexte! |
 Mislim Þêx HesenLi gor yasa û destûra her welatekî serbixwe, herêmên Federalîzim û herêmên otonomî her demekê li gorî zagona xwe ya hundirî helbijartinên nûneran çêdikin. Lewre jî pêwîst e ku, rewþa wî welatî an wê herêmê ji helbijartinan re amade be û heyam û merc jî guncaw bin, da ku, hemwelatî karibin rasteqîn bi awayekî demokratîk li gorî bîr û baweriyên xwe hilbijêrin. Da ku, ew nûner jî nûneritiyeke rewa û fermî di perlemanto de ji gel re bikin, û yasayên rewa derînin, gel jê sûd werbigre, û her wiha bervaniyê jî di ber gel de bikin, gava ku ziyan an azarek bi gel bibe, çimkî ew nûner bi dengên gel hatine hilbijartin. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Raweste ezbenî.. te agahdar bikim?! |
 Konê Reþ Carna tu neçar dibî, dergehê mala xwe ji ber bahozê bigire, da ku xewnên te yên kevin bi xwe re nebe û tu bi aramî di mala xwe de razê. Carana pêwîste tu dergehê mala xwe, pencereyên mala xwe ji bahozê re veke..! Erê.. bela bahoz derbasî mala te bibe, firax û miraxên te li hev xîne, bîranînên te tev bide û berê pencereyên mala te biguherîne.. Carna jî pêwîste tu bang li bahozê bike, da ku berê asoyê nerînên te biguherîne..! Raweste ezbenî! Te agahadar bikim; gelek caran bahoz giring in, pêwîstiya mirov bi hin volqanên temirandî heye.. bela ew volqan careke din gurr bibin.. Carna tebitbûn û bêdengî westandin û perîþanî ne..! Ma tu ji lavlav û rawestandina di rêzê de newestiya ye..? Ew rêz û sekinandina li hêviya Sultan û Sultan te nas nake.. hayê wî ji rawestandina te, xuzkirina te, gilî û gazinên te nîne.. Reva te ji ber, bala wî nakþîne.. Bi tenê jê re giringe ku piþta te lêbe û tu dûrî wî here..! |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Beriya Mêrdînê û Êzidiyên wê |
 Konê Reþ Beriya Mêrdînê ji çemê Ceqceq ta bi Çemê Zirganê, di ber sînorê Sûriyê û Tirkiyê re dirêj dibe. Ango ew cihê ku ev eþîrên kurdan lê akincî ne; Pînar Alî (Temikî, Koçekî, Bûbilanî û Mêrsinî), Deqorî, Milî (Milanên Xidir Axa an Milanên Mezin), û Kîkî bi tev berên xwe ve. Belê ji çemê Zirganê û ber bi rojava ve, dibe deþta Wêranþarê, ew jî cihê rûniþtina du eþîrên kurda yên mezin e; Xelecan û Milanên Paþê. Gelek kalemêrn herêmê yên ku min ew dîtin, li gor ku ji bav û kalên xwe sehkirine, ji min re gotin: Ji Cizîra Botan ta bi çemê Zirganê jêre dihat gotin Botan û ji çemê Zirganê û Girê Mîr, rojhilatî Serê Kaniyê, bi dor 20 km ta bi rojavayî Serê Kaniyê bi 22 km, jêre dihat gotin Milan, xelecan û deþta Wêranþarê. Wek ku diyar e, herêma Wêranþarê, qelaçê Hilêliyê û derdora Ûrfayê ji sedê salan ve, cihê eþîrên Kurdên Êzidî û misilma bû. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 Hejmara Heftemîn a kovara Þermola ya wêjeyî û çandî ku bi zimanê Kurdî û Erebî tê weþandin, derket. Dosyaya hejmara Heftemîn “Girîngîya romanê” ye. Ji ber ku Yên vê hunera wêjeyî diþopînin ji girîngî û bandora wê ya mezin haydar in, roman dikare mijar û fikarên cihêreng ên civakê eþkere û ronî bike. Di Hejmara Heftemîn de berhemên bi dehan nivîskar, rewþenbîr û lêkolînerên ji pêkhateyên cuda yên Sûriyê hene. Beþên kovarê ev in: Analîzên hizrî, dosyaya hejmarê, lêkolîn, hevpeyvîn, nirxandina pirtûkan, werger, jin û çand, huner, çîrok, helbest, gotar û raporên wêjeyî. Hejmara Heftemîn a kovara Þermola bi 188 rûpelan bi zimanên kurdî û erebî hatiye çapkirin. |
|
Bixwîne... Berhemên Nû |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Nûçe: ”Pênûsa Nû” hejmara 91 derket |
 Hejmara 91 ya ‘’Pênûsa Nû’’, Hejmareke tijî nivîs û berhemên cûrbecûrin. Hûn dikarin gelek berheman di warê; Nerîn û gotar, Ziman, Dîrok, Lêkolîn, Wergerandin, Hevpeyvîn, Folklor û Helbestan jî bixwînin. Di vê hejmarê de, nivîs û berhemên 20 nivîskar û helbestvanan hatiye weşandin. Nivîsara sereke:- Gotina sernivîser / Cemîl Ibrahîm Nerîn û Gotar:- 48 saliya koçkirina Qedrî Can / Boniye Cegerxwîn - Bi nirxandin û ravekirina pirsgirêkan tiþt ronîdibin / Dr. Ezîzê Cewo - Dîlbera bê hempayî + Derdê kezebê / Mihemedê Seyid Hisên - Berî vegerê + du kurte deq/ Rêber Hebûn - Dengê bê dengan / Nizar Yosif - Derbarî çalakiya bo Qedrî Can / Bavê Zozanê |
|
Bixwîne... Nûçe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Gera Li Pey Þopa Dr. Nûrî Dersimî |
 Konê Reþ Di rojên 10-11-12/02/2009an de, bi serdaneke taybet çûme bajarê Helebê, Efrînê û Çiyayê Kurmênc; (Deþta Cûmê, Þikakan, Ciyayê Lêlûnê û Navçeya Þêrewa), da ku hin pêzanînan li dor kurdên me yên resen Êzidîyan kom bikim. Di vê geþt û gerê de, çav bi gelek kesan ketim, bi gelek kesan re axifîm û min pirsa gelek kesan û tiþtan ji wan kir.. Di nav re jî, min pirsa hin navdarên kurd yên ku xebat û bizav di ber kêþeya gelê me de kirine; malê xwe û canê xwe di rêka welatê birîndar de winda kirine, ji wan kir.. Bêguman Dr. Nûrî Dersmî yek ji wan bû.. Di encamê vê geþtê de jî, min konê xwe di ser rojên Dr. Vet. M. Nûrî Dersimî yên dawî de li Helebê vegirt. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Daxuyaniyek derbarê helbesta Mela Ehmedê Namî ya bi navê Wa Miletê Kurdî (Marþa Pêþveçûnê) ko Waar Tv weþandibû. |
 Wa Miletê Kurdî Helbestvan Mela Ehmedê Namî, helbesta xwe ya bi navê (Wa Miletê Kurdî), di sala 1943an de li gundê Tilþeîra Aþîta hûnandibû û Mîr Celadet Bedirxan helbest di kovara RONAHÎ de, sal 1, hejmar 12, rûpel 211, 1 mars 1943, li Þamê weþandibû. Ev helbest di dîwana helbestan ya bi navê Daxwazname de ya ko li Swêdê di sala 1986an de ji weþana Roja Nû hetibû çapkirin û weþandin û cara duwemîn, dîwana Daxwazname li Þamê di sala 1995an de hatibû çapkirin û weþandin. Herweha hunermend Mihamed Þêxo ev helbest strandibû, ewa ko Namî navê wê guhetibû û bi navê (Marþa Pêþveçûnê) hatibû çapkirin.. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Rêya Taze: Yekemîn Helbesta Qedrî Can a Nûjen e |
 Konê Reþ Eger Seydayê Cegerxwîn bi hin helbestên dîwana xwe ( Kîme Ez?/ 1973) û Apo Osman Sebrî bi hin helbestên dîwana xwe ( Bahoz/ 1956) helbesta nûjen nivîsandibin, nakevin pileya ku Qedrî Can berî wan helbesta nûjen nivîsandine. Qedrî Can di sala 1936an de yekemîn helbesta Kurdî a nûjen bi navê ( Reya Taze) nivîsandiye û Li gor ku Prof. Qenatê Kurdo di pirtûka xwe a bi navê (Dîroka Edebiyatê Kurdî) de dibêje, ev helbesta wî, di sala 1936an de hatiye nivîsandin û sala 1944an di kovara (Ronahî), hejmara 26an de li Þamê hatiye belavkirin.. Herwiha helbestvanê Kurd Edîb Çelkî vê yekê bi cî dike ku Qedrî Can ev helbest di sala 1936an de nivîsandiye.. Û wiha em dikarin bibêjin ku Qedrî Can Mîrê helbesta Kurdî a nûjen e.. Ez jî, li kovara Ronahî, hejmara 26an vegeriyam, min dît ku raste têde hatiye weþandin û di bin re (Qedrî-Can/ Þam: 25-5-944) hatiye nivîsandin. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Rojhilata naverast li ber zayîneke nû ye. |
 M.Emîn SadûnTêgeh û zarwazê rojhilata naverast piþtî cenga cîhanê ya duyemîn careke dî hat rojevê û ev zarwaz ket di nava destên lêkolîner, siyasetmedar, dîroknas, ronakbîr û navendên istiratîcîk ên dewletên zilhêz û kartêker di nava siyaseta navdewletî de, û bi hûranî û kûranî veçiran û li ser mijûl bûn. û bi demê re û li gorî guhertinên rûdayîn li ser asta cîhanê, evî zarwazî nav û nîþanin dîtir wergirtin û bergehin firehtir bi xwe ve girêdan.di encama wan hizir û lêkolînên berdewam de û herweha nimandin û meyandina wan pilan, helwest û boçûnan de, pirojeya rojhilata naverast a nû yan jê ya mezin derket , ku di destpêka salên du hezaran de xal û nîþanên wê ji aliyê hêzên navdewletî ve hat destnîþankirin û bi rêya pertûk, lêdwan, gotar û lêkolînan re hat ragihandin, tevî ku Ji ber hin merc û nîrên herêmî û navdewletî paþket jî. lê, xewin û hêviyên wan bi serkeftina wê pirojeyê re ma gerim û gur, û asoyên berjewendiyên wan li ber çavên wan wenda nebûn. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
  Nizar YosifDema mirov navê Çiya yê Kurmenc di bihîze, yekser qencî û hêminî ya mirov têde perwerde bûyî, ji bîrdankê tête der. Bandora xweþî û nexþên xwezayê, dengê qebeqeba kewan, fîxanên bilbilan, xwendina tilor û çûkan li ser hûsiyên daran, bi hiþ ve tentene di bin. Bihna xuhdana cotiyaran, hêza merdan, stiranên jinên jêhatî, keçên çeleng, hezkirina lawan, ser hev de di dil û ramanan de weko Kevokên kom bûyîn di firin. Rengên keskesorê, evînek dilsoz bi xwe re di reþînin. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Gotinek di 84 Saliya Prof Dr. Celîlê Celîl de |
 Konê Reþ Di havîna 1982an de, li Qamiþlo, ez çav bi Prof Dr. Celîlê Casimê Celîl ketim. Ew yekemîn car bû ku dihat nav kurdên Sûriyê. Ji Heleb û Efrîne digel kalemêrekî Ezîdî ji Efînê pêre, hatibûn Qamiþlo. Di mêvandariya endazyar Mihemed Þêxo û kebaniya wî Emþa Qadiro de bûn. Di vê carê de, min ew naskir û bûm wek rêberekî pêre, digel çend navdarên Qamiþlo.. Wiha me tevan dengbêj û çîrokvan jê re komdikirin, ji Silo Koro bigire ta bi Demir Elî, ji pîrejinan ta bi kalemêran.. Wî jî, bê rawestandin, þev û roj dikin yek û wek zarokê ku çav bi yariya xwe keve, bi þahiyek bê pîvan gotinên wan di nivîsandin û tomar dikirin.. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Nûçe: ”Pênûsa Nû” hejmara 90 derket |
 Hejmara 90 ya ‘’Pênûsa Nû’’, Hejmareke tijî nivîs û berhemên cûrbecûrin. Hûn dikarin gelek berheman di warê; Nerîn û gotar, Ziman, Dîrok, Lêkolîn, Wergerandin, Hevpeyvîn, Folklor û Helbestan jî bixwînin. Di vê hejmarê de, nivîs û berhemên 20 nivîskar û helbestvanan hatiye weşandin. Nivîsara sereke:
- Gelawêjên ronîdar / Mizgîn Hesko |
|
Bixwîne... Nûçe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sersaxî: Sersaxîyek ji Konê Reþ bo Prof. Ezîzê Zîyo Bedirxan |
 Prof. Ezîzê Zîyo Bedirxan! Civaka kurdan ya Kazaxistanê! Hêjano! Bi mixabinî û dilekî þikestî me li Qamiþlo, nûçeya koçkirina xatûna kurdên Kazaxistanê (Gulistana Hemo Bedirxan: 1925-2020), li bajarê Amata bihîst.. Eva ku ji ber qencî, dilovanî û rehma wê li ser hejar, belengaz û feqîran di nav civaka kurdên Qafqasayê de bi navê (Dayika Kurdan) û (Dayika Têrêza) dihat naskirin.. Xwedê wê bi dilovaniya þad bike.. wek ku kurdan gotiye: Þêrejinek Kurd bû, stûna malbata Zîyoyê Bedirxan bû.. Prof. Ezîzê Zîyo Bedirxan! Xweþ li bîra min e dema ku di sala 1992an de tu hat Qamiþlo.. Me li mala rehmetî Dr. Alî Loqo hev dît û baþ em bi hev re li dîroka malbata te (Bedirxaniyan) sekinîn.. A dinî rojê, em bi hev re çûn Eyndîwerê, raserê bajarê Cizîra Botan, da ku tu ji wir bajarê (Cizîra Botan), hêlîna bapîrên xwe bibîne.. Hingî, min tu naskir.. Min reseniya te naskir.. Min Bedirxaniya te naskir.. |
|
Bixwîne... sersaxî |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Hunermend û mafê Helbestê! |
|
 Adil Xelîl, Swîsra
Îro ez dixwazim li ser Helbestvanekî kurdnetew û welatperwer ku, mixabin, gelek Helbestên wî bûne Stran û bi dengê Hunermendin hêja, wek Hunermend Mihemed Þêxo, Mehmûd Ezîz Șakir hatine gotin, lê ev Helbestên ha bi navê wî nehatine naskirin. Wek: Rêwiyo, Emîme Emîne, Axîna min tim ji dil tê, were were nik min rûne, Xwedê çawa gul wa çê kir, «Ez bûme pîrê xemcivîn?» u.h.d.
wêne: Hilal ê Botanî
|
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
Daxuyanî
Ibrehîm Þitlo
Konê Reþ
Ezîz Xemcivîn 
Bavê Zozanê 
Bavê Zozanê
Nivîskar: Samî Mela Ehmedê Namî.
Elî Munezemî
Dr. Bîrgît Ammann
Idrîs Hiso- Gewîlan
Konê Reþ
Ezîz Xemcivîn
Kurdistan Elî