 |
|
|
 |
 |
 |
 |
|
Gotar: Qamiþlo û Govenda Bîranîna Seydayê Cegerxwîn |
|
 Konê ReþDi roja 22/10/2020, bi helkeftina ku 36 salan di ser koçkirina Seydayê Cegerxwîn re derbas bû, her çar komên nivîskarên Kurd li Rojavayê Kurdistanê, Seydayê Cegerxwîn di nav cemawerekî girs de, li bajarê Qamiþlo, Bexçeyê Xwendinê bibîr anîn. Min jî bi wan re, bi vê helbesta xwe ya ku ji mêj ve min li dor Seydayê Cegerxwîn afirandiye beþdarî kir û ji wan re navên her 10 dîwanên wî, salên çapkirina wan û nav û þanên wan lehengên kurd yên ku pêþgotin ji dîwanên wî re nivîsandine, bi kurtî, wek panorama anîn ziman û di encam de, min xwe dît ku, ez di govenda Seydayê Cegerxwîn de diraqisîm! |
|
Bixwîne... |
|
 |
 |
 |
 |
|
|
|
|
|
|
Gotar: Bîreweriyek li ser hevdîtina Cegerxwîn û Prof. Qanatê Kurdo |
|
 Dr.phil.Ebdilmecît Þêxo Di payiza sala 1983 an de ez hîn xwendekarê zanîngehê,beþê rojnamevaniy li Lênîngrada berê bûm , têkeliyê min bi Prof.Qanatê Kurdo re pir xurt bû,li gor daxwaza wî diviyabû, ez mehê carekê seredanê di mala wî de li wî bikim, di her seredanekê de, ewî giyana min bi hezikirina zimên û wêje ji kaniya giyanê xwe av dida,ewî gelek caran li ser pêwendiyên xwe û Cegerxwîn bi min re dipeyivî , ewî herdem bi min re dubare dikir û digot: Daxwazek min di jînê bi cih hatiye; ewa jî ev e ku min û hevjîna xwe Nedêjde, Cenêralê mezin, pêþengê gelê Kurd M.Mistefa Berzanî li Mosko dît û me danûstandinên pir kêrhatî li ser çarenûsa gelê Kurd kirin û diyariya wî ji xanima min re ta niha li cem me parastî ye. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Daxuyanî li ser gotara Konê Reþ «Em deyindarên Gelê Ermenî û Komara Ermenistanê ne» |
 Ibrehîm ÞitloBirayê Hêja, Berêz Konê Reþ, Hêvîdarim ku tu Rê bidî min ku ez li ser Gotara te yê bi navê: Em Deyindarên Gelê Ermenî û Komara Ermenistanê ne, çend daxuyanî bi kurtî bidim nîþankirin: · Nivîsandina Kurdî li Ermenistanê ne bi Tîpî Latînî dihat nivîsandin . Hemû Nivîsandina Kurdî bi Tîpîn KÎRÎLIÞ - bûn. Bi karanîna Tîpên Latînî li Ermenistanê ji Kurdan re qedexebû. · Hilbijartina Programan li Radyoya Yêrîvanê jî ne bi destê Kurdan dihatin biryardan. Her Tiþtek divabû bi Destûra Taybet yê di Destê Serokê Tevgera Radyoyê bû. Ew Kes jî her Ermen bû. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Gotina Rêxistina mafê mirovan li Sûriyê- MAF di bîranîna 32an ya koçbarkirina Dr. Nûredîn Zaza de |
 Rêzadaran: Malbata nemir, Hevalbendên rêça xebata wî, Beþdar û temaþevan, Îro em 32 saliya navdarekî bejn bilind bi bîrtînin, kesayetiyekî qedrbilind di hiþ û wijdanê gelê Kurd de, rêzdar Dr. Nûreddîn Zaza, yê ko bi hevkariya qevdek têkoþerên dilsoz bingeha qonaxak e nû ji xebatê di dîroka miltê Kurd de danîn. Rêzdar Nûeddîn di bêhtirî meydanekê bi awayekî serkeftî xebat dikir, di warê zimanzaniyê de, helbest, çîrok, gotar.. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Gotinek kurt li ser: Mafê Merovan û Yekîtiya Ewrupa, |
|
Ibrehîm ÞitloRûsya, Bêlerûsiya û Çîn Dewletên ku Ewrupayê Rojava her dem Rexne dike û Êriþan dibe ser wan. Ji bo çi? Li gora Gotinên Dewletên Ewrupayê Rojava Sîstema Hukumetên wan hersê Welatan Rê nadin Rexnevanan û Mafê Merovan li wir ne li gora nêrînên Sîtema Polîtîka Demoqratîye. Yekîtiya Ewrupa dibêje ku li Bilerûsya Asayîþ û Polîs bi tungî Êriþ dibin ser Rexnevan ü Opozisyon û Rê nadin wan ku bi azadî bîr û Baweriya li dijî systema yek Partî û Rijîma Dîktetor Lukashenko bi awaKî Eþkere bikin. Li bilî wêjî bi hovane û Zorê dijî Opozisyon bikar tînin. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Ji Evîna Rojên Kevin/1 |
 Konê Reþ Di zaroktiya min î destpêkê de, hîn tenê, ez û birayê xwe yê ji min biçûktir hebûn, min çavên xwe di malek bi mêvan, çûn û hatin û hewþek mezin de vekirin. Hewþek, bi xirecir ji sewal û dewaran, ji mirîþk, elok û qazan..û gelek caran bi hesp, qantir, ker û erebeyên qantiran dihat dagirtin.. Bîrek di hewþê de bû, hewdekî kevirî li kêleka wê bû. Piraniya gundiyan ava vexwarina xwe jê dibirin û sewalên xwe bi dorê, bi ava wê bîrê, di wî hewdî de, av didan.. Em gundî bûn.. me þaristanî nedîtibû.. me bajar
nedîtibûn.. me navê Qamiþlokê, Amûdê, Nisêbînê û Mêrdînê ji mezinan
dibihîst.. Di wê zaroktiyê de jiyana me di çarçova gund û irf û adetên
kurmancî de derbas dibû. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Helbijartinên sexte! |
 Mislim Þêx HesenLi gor yasa û destûra her welatekî serbixwe, herêmên Federalîzim û herêmên otonomî her demekê li gorî zagona xwe ya hundirî helbijartinên nûneran çêdikin. Lewre jî pêwîst e ku, rewþa wî welatî an wê herêmê ji helbijartinan re amade be û heyam û merc jî guncaw bin, da ku, hemwelatî karibin rasteqîn bi awayekî demokratîk li gorî bîr û baweriyên xwe hilbijêrin. Da ku, ew nûner jî nûneritiyeke rewa û fermî di perlemanto de ji gel re bikin, û yasayên rewa derînin, gel jê sûd werbigre, û her wiha bervaniyê jî di ber gel de bikin, gava ku ziyan an azarek bi gel bibe, çimkî ew nûner bi dengên gel hatine hilbijartin. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Raweste ezbenî.. te agahdar bikim?! |
 Konê Reþ Carna tu neçar dibî, dergehê mala xwe ji ber bahozê bigire, da ku xewnên te yên kevin bi xwe re nebe û tu bi aramî di mala xwe de razê. Carana pêwîste tu dergehê mala xwe, pencereyên mala xwe ji bahozê re veke..! Erê.. bela bahoz derbasî mala te bibe, firax û miraxên te li hev xîne, bîranînên te tev bide û berê pencereyên mala te biguherîne.. Carna jî pêwîste tu bang li bahozê bike, da ku berê asoyê nerînên te biguherîne..! Raweste ezbenî! Te agahadar bikim; gelek caran bahoz giring in, pêwîstiya mirov bi hin volqanên temirandî heye.. bela ew volqan careke din gurr bibin.. Carna tebitbûn û bêdengî westandin û perîþanî ne..! Ma tu ji lavlav û rawestandina di rêzê de newestiya ye..? Ew rêz û sekinandina li hêviya Sultan û Sultan te nas nake.. hayê wî ji rawestandina te, xuzkirina te, gilî û gazinên te nîne.. Reva te ji ber, bala wî nakþîne.. Bi tenê jê re giringe ku piþta te lêbe û tu dûrî wî here..! |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Beriya Mêrdînê û Êzidiyên wê |
 Konê Reþ Beriya Mêrdînê ji çemê Ceqceq ta bi Çemê Zirganê, di ber sînorê Sûriyê û Tirkiyê re dirêj dibe. Ango ew cihê ku ev eþîrên kurdan lê akincî ne; Pînar Alî (Temikî, Koçekî, Bûbilanî û Mêrsinî), Deqorî, Milî (Milanên Xidir Axa an Milanên Mezin), û Kîkî bi tev berên xwe ve. Belê ji çemê Zirganê û ber bi rojava ve, dibe deþta Wêranþarê, ew jî cihê rûniþtina du eþîrên kurda yên mezin e; Xelecan û Milanên Paþê. Gelek kalemêrn herêmê yên ku min ew dîtin, li gor ku ji bav û kalên xwe sehkirine, ji min re gotin: Ji Cizîra Botan ta bi çemê Zirganê jêre dihat gotin Botan û ji çemê Zirganê û Girê Mîr, rojhilatî Serê Kaniyê, bi dor 20 km ta bi rojavayî Serê Kaniyê bi 22 km, jêre dihat gotin Milan, xelecan û deþta Wêranþarê. Wek ku diyar e, herêma Wêranþarê, qelaçê Hilêliyê û derdora Ûrfayê ji sedê salan ve, cihê eþîrên Kurdên Êzidî û misilma bû. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Gera Li Pey Þopa Dr. Nûrî Dersimî |
 Konê Reþ Di rojên 10-11-12/02/2009an de, bi serdaneke taybet çûme bajarê Helebê, Efrînê û Çiyayê Kurmênc; (Deþta Cûmê, Þikakan, Ciyayê Lêlûnê û Navçeya Þêrewa), da ku hin pêzanînan li dor kurdên me yên resen Êzidîyan kom bikim. Di vê geþt û gerê de, çav bi gelek kesan ketim, bi gelek kesan re axifîm û min pirsa gelek kesan û tiþtan ji wan kir.. Di nav re jî, min pirsa hin navdarên kurd yên ku xebat û bizav di ber kêþeya gelê me de kirine; malê xwe û canê xwe di rêka welatê birîndar de winda kirine, ji wan kir.. Bêguman Dr. Nûrî Dersmî yek ji wan bû.. Di encamê vê geþtê de jî, min konê xwe di ser rojên Dr. Vet. M. Nûrî Dersimî yên dawî de li Helebê vegirt. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Daxuyaniyek derbarê helbesta Mela Ehmedê Namî ya bi navê Wa Miletê Kurdî (Marþa Pêþveçûnê) ko Waar Tv weþandibû. |
 Wa Miletê Kurdî Helbestvan Mela Ehmedê Namî, helbesta xwe ya bi navê (Wa Miletê Kurdî), di sala 1943an de li gundê Tilþeîra Aþîta hûnandibû û Mîr Celadet Bedirxan helbest di kovara RONAHÎ de, sal 1, hejmar 12, rûpel 211, 1 mars 1943, li Þamê weþandibû. Ev helbest di dîwana helbestan ya bi navê Daxwazname de ya ko li Swêdê di sala 1986an de ji weþana Roja Nû hetibû çapkirin û weþandin û cara duwemîn, dîwana Daxwazname li Þamê di sala 1995an de hatibû çapkirin û weþandin. Herweha hunermend Mihamed Þêxo ev helbest strandibû, ewa ko Namî navê wê guhetibû û bi navê (Marþa Pêþveçûnê) hatibû çapkirin.. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Rêya Taze: Yekemîn Helbesta Qedrî Can a Nûjen e |
 Konê Reþ Eger Seydayê Cegerxwîn bi hin helbestên dîwana xwe ( Kîme Ez?/ 1973) û Apo Osman Sebrî bi hin helbestên dîwana xwe ( Bahoz/ 1956) helbesta nûjen nivîsandibin, nakevin pileya ku Qedrî Can berî wan helbesta nûjen nivîsandine. Qedrî Can di sala 1936an de yekemîn helbesta Kurdî a nûjen bi navê ( Reya Taze) nivîsandiye û Li gor ku Prof. Qenatê Kurdo di pirtûka xwe a bi navê (Dîroka Edebiyatê Kurdî) de dibêje, ev helbesta wî, di sala 1936an de hatiye nivîsandin û sala 1944an di kovara (Ronahî), hejmara 26an de li Þamê hatiye belavkirin.. Herwiha helbestvanê Kurd Edîb Çelkî vê yekê bi cî dike ku Qedrî Can ev helbest di sala 1936an de nivîsandiye.. Û wiha em dikarin bibêjin ku Qedrî Can Mîrê helbesta Kurdî a nûjen e.. Ez jî, li kovara Ronahî, hejmara 26an vegeriyam, min dît ku raste têde hatiye weþandin û di bin re (Qedrî-Can/ Þam: 25-5-944) hatiye nivîsandin. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Rojhilata naverast li ber zayîneke nû ye. |
 M.Emîn SadûnTêgeh û zarwazê rojhilata naverast piþtî cenga cîhanê ya duyemîn careke dî hat rojevê û ev zarwaz ket di nava destên lêkolîner, siyasetmedar, dîroknas, ronakbîr û navendên istiratîcîk ên dewletên zilhêz û kartêker di nava siyaseta navdewletî de, û bi hûranî û kûranî veçiran û li ser mijûl bûn. û bi demê re û li gorî guhertinên rûdayîn li ser asta cîhanê, evî zarwazî nav û nîþanin dîtir wergirtin û bergehin firehtir bi xwe ve girêdan.di encama wan hizir û lêkolînên berdewam de û herweha nimandin û meyandina wan pilan, helwest û boçûnan de, pirojeya rojhilata naverast a nû yan jê ya mezin derket , ku di destpêka salên du hezaran de xal û nîþanên wê ji aliyê hêzên navdewletî ve hat destnîþankirin û bi rêya pertûk, lêdwan, gotar û lêkolînan re hat ragihandin, tevî ku Ji ber hin merc û nîrên herêmî û navdewletî paþket jî. lê, xewin û hêviyên wan bi serkeftina wê pirojeyê re ma gerim û gur, û asoyên berjewendiyên wan li ber çavên wan wenda nebûn. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
  Nizar YosifDema mirov navê Çiya yê Kurmenc di bihîze, yekser qencî û hêminî ya mirov têde perwerde bûyî, ji bîrdankê tête der. Bandora xweþî û nexþên xwezayê, dengê qebeqeba kewan, fîxanên bilbilan, xwendina tilor û çûkan li ser hûsiyên daran, bi hiþ ve tentene di bin. Bihna xuhdana cotiyaran, hêza merdan, stiranên jinên jêhatî, keçên çeleng, hezkirina lawan, ser hev de di dil û ramanan de weko Kevokên kom bûyîn di firin. Rengên keskesorê, evînek dilsoz bi xwe re di reþînin. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Gotinek di 84 Saliya Prof Dr. Celîlê Celîl de |
 Konê Reþ Di havîna 1982an de, li Qamiþlo, ez çav bi Prof Dr. Celîlê Casimê Celîl ketim. Ew yekemîn car bû ku dihat nav kurdên Sûriyê. Ji Heleb û Efrîne digel kalemêrekî Ezîdî ji Efînê pêre, hatibûn Qamiþlo. Di mêvandariya endazyar Mihemed Þêxo û kebaniya wî Emþa Qadiro de bûn. Di vê carê de, min ew naskir û bûm wek rêberekî pêre, digel çend navdarên Qamiþlo.. Wiha me tevan dengbêj û çîrokvan jê re komdikirin, ji Silo Koro bigire ta bi Demir Elî, ji pîrejinan ta bi kalemêran.. Wî jî, bê rawestandin, þev û roj dikin yek û wek zarokê ku çav bi yariya xwe keve, bi þahiyek bê pîvan gotinên wan di nivîsandin û tomar dikirin.. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
Konê Reþ
Eskender Ceiferî
Malbata xebatkar û lehingê nemir Dr. Nûredîn Zaza
Mizgîn Hesko
Konê Reþ
Konê Reþ
Bavê Zozanê 
Bavê Zozanê
Elî Munezemî
Dr. Bîrgît Ammann
Idrîs Hiso- Gewîlan