 |
|
|
 |
 |
 |
 |
|
Gotar: Hacî Qadir Koyî (1825-1897) |
|
 Dr.Phil:Ebdilmecît Þêxo
Navê helbestvanê payeberz Hacî Qadir e,ew lawê Mele Ehmed e û ew li gundê Goreqerecê li herêma Koyî li Baþûrê kurdistanê ji dayik bûye. Lê lêkolîner û dîrokzanên wêjeya Kurdî li ser dîroka ji dayikbûna Hecî Qadir nirînên cuda didin.Ebdilrehman Se-îd dinivîse:Ku helbestvan di sala (1817) an de ji dayik bûye û ew di sala (1895) an de koça dawiyê kiriye,lê pir wêjevanên din jî,mîna Ela –eldîn Secadî,Giyo Mukriyanî û Mihemed Mile Kerîm dinivisînin ku ew di sala (1820) an de ji dayik bûye û ew di sala (1895) an de çûye dilovaniyê,lê hîn bi ser van de jî Dr.Merof Xeznedar û Dr.Îhsan Fu-ad dibêjin:H.Q. Koyî di sala (1817) an de ji dayik bûye û ew di sala (1897) an de koça dawiyê kiriye. |
|
Bixwîne... |
|
 |
 |
 |
 |
|
|
|
|
|
|
Gotar: Gulferheng (Blumenwörterbuch) |
|
 ‘’Gulferheng’’ Sibeheke Kulîlkan e, Buhareke ji 1100 Rengan e.. Ji xwe Daner û Nivîskara wê Þîlan Doskî ye.. Gulferheng, Pertûkeke cuda û cêwaz e, ne mîna Dîwaneke Helbestan e lê belê Kulîlkên Helbest in. Ev yekem car e Pertûkeke Kurdî ya wênedar ko 1100 Gul, Kulîlk û Riwekan dinimîne çap dibe. Gulferheng, her Kulîlkê bi sê Wêneyan diyar dike, Navê Malbatê bi Kurdî û Latînî û Navê Kulîlkê bi Latînî, Kurdî û Elmanî nivîsandiye. Ev Gulferheng ji bo Pertûkxaneya Kurdî û ji bo Þagirtên Zanîngeh û Dibistanan dê bibe lêvegereke pir giring, Þagirt û kesên hogirên Siriþtê dê sûdeke mezin jê werbigirin. Gulferheng, li Elmanyayê li Weþanxaneya Hodge, Adara 2020 hate çapkirin. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Baba Tahir Hemedanî (Uryanî) (935-1010)Z. |
|
 Dr.Fhil.Ebdilmecît Þêxo Helbestvan Baba Tahir Hemedanî di sala (935) an li Hemedanê ji dayik bûye,ew Lorî ye û ji Loristanê ye(Rojhilata Kurdistanê),li gor hin cihderên wêjeya kurdî,ew helbestvanê,yekemîn e,ewî xwendina xwe li wir li ser rêbazaTesewifê kiriye,ango;ew dest ji kêfxweþiya kesayetî berdide,giringiyê nade dîdem,cilûberg,nivîn û pêlavên xwe,lê ew ciwaniya xwe mîna hemû Sofiyan, tenê di naveroka hundirê xwe û sinciya pak de dibîne. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Newrozname/ Sersala 2720 an |
|
 Newroz û sersala kurdî li gelê kurd li kurdistan û derveyî welat pîroz bê, biteybet li Pêșmergên qehreman û șervanên azadiya kurdistan, û daykên Șehîdan û birîndaran, û girtî û windayan. Birano, dostno hevalno.. Wek ûn dizanin Veyrosa korona erdhej li cîhanê durist kir, û metirsiya belavkirina wê gelek mezine. Jibo em liber xwe bidin, gelek ferze û pêwiste em 100% pabendbin bi rênemayên tenduristî yên her welatê ku em lê dijîn. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Korona sînoran dibezîne |
|
 Mizgîn Hesko Bê guman, dixwazim ku ji xwînerên kurdî re, çîrokeke pir kurt bibêjim: Hin afrîdeyên seyr, bi cil û bergên seyrtir, ji asîmanên herî dûr, ne ji galagsiya (Galaxy) me , ango ne ji rista kadizê lê dibe ku ji hin ciyên ku hiþê mirovan neghiþtiye wan . Belê hin afrîdeyên seyr bê ku xwe ji mer re belî bikin, yan bê ku hayê me ademîzadên dilbijokên xewê ji wan û liva wan hebe, di hinavê tariya þeveke zivistanê de hatin û derbasî zemîna me bûn. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Cegerxwîn û Helbesta di Pesnê Barzanî de |
 Konê Reþ Di roja 14/3/2020an de (117) sal di ser rojbûna Barzaniyê nemir, bavê netewiya Kurdî re derbas dibe.. Îsal jî, wek her salê, min xwest tiþtekî li dor vê roja pîroz binivîsim.. tiþtekî nû binivîsim.. Ramiyam û ponijîm, li arþîv û bîranînên xwe vegeriyam, rehmetiyê Mela Hemdî Selefî hat bîra min. (Mela Hemdî þahidekî meydanî bû ji gelek bûyerên þoreþa Ilon û Gulanê re..). Her ku Mela Hemdî dihat Qamiþlo em çav bi hev diketin; ji me re behsa Barzaniyê nemir, Idrîsê leheng, þoreþa Ilonê û Gulanê dikir.. behsa beþdariya kurdên Rojava, Rojhilat û Bakur di þoreþê de dikir.. behsa helbestvan Hejarê Mukriyanî, seydayê Cegerxwîn û Sebrî Botanî dikir.. Carekê ji me re behsa kongreyê 8an yê Partî, sala 1970î, li Nawperdan kir û got; Seydayê Cegerxwîn jî mêvan bû di gongir de û helbestek di pesnê Barzanî de xwend.. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 Bavê ZozanêRoja 07.03.2020 katjimêr 11:00 Li bajarê Bochum ê yê Elemanî û bi alîkariya Yekîtiya giþtî ya nivîskar û rojnamevanên Kurd li Sûriyê û mala Sersera ya çap û weþanê ,çalakiyek zengîn û dewlemend hate li darxistin ku li ser çar beþan hatibû belavkirin: - pêþengeha Pirtûkan - Roja Cîhanî ya helbestê - Huner û hunermend - Tablo û þêwekar |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: (Pend û þîret) û nirîna me |
|
 Dr.Phil.Ebdilmecît ÞêxoPend û þîret beþek ji folklorê pir giring e,cihê wê di wêjeya devkî de paye- bilind e,lewra jî em dibînin pir kesên helbestvan, nivîskar, lêkolînvan, wêjevan giringiyê didin vê samana wêjeyî, helbestvanên mîna Feqiyê Teyran,Meleyê Cezîrî,Ehmedê Xanî û H.W.D .Hin caran bi gotinên pêþiyan helbestên xwe xemilandine.Di vî warî de Pîre Mêrd (6500) ji gotinên pêþiyan bi awakî helbestî nivisîne, herweha jî kesên mîna van navên naskirî jî bi hezaran gotinên pêþiyan bi du zaravan, Kurmancî û Soranî civandine; wek Îsma-îl Heqî Þawîs, berhevokek mezin bi navnîþana(Qiseyî pêþînan)di sala (1933) an de weþandiye, lê em nikanin rola rojhilatnasê firansî Rojêh Lîsko jî di vê mijarê de jibîr bikin; ewî hîn di sala(1937) an de gelek gotinên pêþiyan weþandine. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Jibo bîranîna 13de mîn a koçberiya akadêmik, prof. Dr. Þakiro yê Xudo î Mihoyî |
|
 Dr. Ibrahim Mahmud Xwendevanên hêja roja 1î Sibata 2007 endamê akadêmiya zanistî a Ermrnistanê û Russa yê, serokê navenda lêkolînên kurdî li Mosko yê, dîrokzan û kurdperwerê mezin Prof. Dr. Þakiroyê Xudo çû ser heqiya xwe! Jibo bîranîna vê bûyera bi þewat û xemgîn ez dixwazim bi kurtî çend rêzikan li ser Mamosteye xwe bênim ser kaxezê, lewra Mamosteyê min yê bi qilafetê (bi bejna) xwe ve piçûk, lê bi qedir û ma’rîfeta xwe ve, bi zarxweþî û devlikeniya xwe ve, bi mervanî û Kurdperweriya xwe ve, bi nefispiçûkî û mirovantiya xwe ve, bi zanebûn û ronakbîriya xwe ve pir‘ bilind bu, layqe ku mirov jibo wî mandî bibe û jibîr nekê! |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Silavek gulgulî ji nivîskara delal û narîn narîn omer re |
|
 Nêrgiz IsmayîlEv demek bû min xwest di nava rûpelên çavên ku te xêz kiribûn di nava pirtûka te ya hêja "ÇAVÊN DIL" de melevaniyê bikim. Vaye îro melevaniya min qediya. Pir dilþad û baxtewarim ger derfeta min çêbû ku careke din li nav hestên te yên nazenîn bigerim û hîna baþtir volqanên nuh temaþe bikim. Min xwest ne bi çavekî bi deh çavên dilê xwe wan çavên te bixwînim, min xwend, gelek þadbûm. Çendîn hêjaye ew pênûs ku bi delalî ji xwere ev êþ xweþkirine û þêrîn kirine. Çolên zuha bi av kirine. warê berfê bi kulîlk kirine. |
|
Bixwîne... |
|
|
|
|
|
|
|
|
Giryan Seyro
Qado Þêrîn
Konê Reþ
Konê Reþ
Hiþmend Þêxo*
Konê Reþ
Nizar Yosif
Bêwar Brahîm
Idrîs Hiso
Konê Reþ
Konê Reþ
Konê Reþ
Mihemed Hesko (birasoz)