Mizgîn HeskoBê guman, van rojên dawî pirr ji nerînên cuda di derbarê Helbesta kurdî de hatin holê û ji wan ew nerîna ku Helbesta kurdî a nûjen lawaz û qels dipejirîne û wê hîn di kirasê raberdûyê( kilasîkê) de dinirixîne.
Nerîneke wiha û her çendîn em ji azadiya derbirînê re rêzê bigerin jî , nerîneke çewt û ne bi dilê me ye û bi hesanî em jê re dikarin bibêjin: dîtin û nerîneke bê bingeh, bê berpirsiyarî.
Bê pirsiyariyeke mezin e ku mirov hîn bi hunera melevaniyê ( avjeniyê ) nezan be û were xwe di deryayê de nuq û bin av bike!
Sedem çi bin, bila bibin ...lê ciyê mixabiniyê ye ku hîn
pirraniya mirovên kurd baþ nikarin bi kurdî bidin û bistînin û ji ber ev
ê nezaniyê, zimanê me piþt yê serdestan dinirixînin .
Belê rast e
ku( weko mînak) zimanê Erebî pirr dewlemend û zengîn e lê divê ku em vê
yekê jibîr nekin ku ev zêdeyî 1400 sal in ku ew ziman, zimanê dewletan
e, li zankoyan tête xwendin, nûjenkirin û hwd. Zimanê Erebî hîn hêza xwe
ji pirtûka pîroz a misilmantiyê werdigere.
Dêmek kurdiya ku ji mêj
ve maye bitenê zimanê neteweke bindest ne kêmî Erebî ye, yan kêmî
zimanekî dine, her zimanekî taybetmendiyên xwe hene û ev taybetmendî
dikarin hêzê bidin heman zimanî û wî ber bi jiyan û cîhanbûnê ve bibin.
Tekez
dê li Helbesta kurdî a nûjen û hevçerx vegerim , ne ku ew qels û lawaz
e, eger û di destpêka xwe de wiha be jî û ne di asta Helbesta cîhanî de
be jî, ev yek sedemên xwe ên rast û dirist hene û li vir dê li ser heman
sedeman ne rawestim çimkî ew êdî û ji her kesî re naskirî ne.
Lê dixwazim hema bitenê yek xala girîng li vir li qelem bidim:
Milletekî
xwedan wiha serwerî û dîrokeke kevnar, xwedan Imperatorî û olên kevnar,
Xwedan Hevqas ji dubeytî û çarînan, ji mamik û tiþtanokan, ji dastan,
çîrok û çîvanokan,ji goranbêjî û heyranokan û hwd.
Milettekî xwedan
pirtûkên pîroz ên xuro bi zimanê kurdî, Xwedan qewl û sebeq çima
Helbesta wî a nûjen hîn nikare xwe ji Kiras û xiftanê duh biparêze û ber
bi modernîzimê ve biçe...!?
Belê ta duh dîroka me wiha dewlemend
û gulgulîn bû, lê îro rewþ hinekî hatî ye guhertin. Ma ku ji 100% ji me
bitenê 7 % bi ziman zana bin , em ê çawa lekeyan bibezînin û sînorên
heyî derbas bikin...û kûr û dûr bi metod û teknîka helbestê ve mijûl
bibin û li gor hêjabûn û giraniya wê, wiha wê bînin meydan û pêþbirka
nirxandin û rexne lêgirtinê...!?
Da ku mirovek yan rexnevanek
nerîneke wiha û ji bo xizmeta çand û wêjeyê bîni zimên divêt ku ew baþ
bi kurdîya kûr zana be, divêt ku haya wî ji dîmenên Helbesta kurdî a
nûjen hebe û baþ li ezmûna her çar parçeyên Kurdistanê haye be .Ma ku ez
bi soranî nezan bim, dirist û pêkan e ez vê helwestê bigiþtî bikim,
Aya ma li ba zaravayên din jî rewþ wiha ye...?
Pirr ji
helbestvanên cîhanê ên navdar beriya ku ew bi nivîsên xwe sînoran
bibezînin û ber bi cîhanbûnê ve biçin, dewlet û millet xwedî li wan
derketin. Kolan, dibistan, pirtûkxaneyên xwe ne bi navê serokê û rêberan
binav kirin lê binavê wan, wiha ew ji wan millet û netewan re man
sîmbolên zindî, ku îro ew nav ji nifþên nuhatî re pênase û navnîþanên
sermedî ne.
Ev ji ber ku ew xwedan serwerî û hikmdarî bûn, wan derfet
û imkan hebûn û ew derfetên heyî xistin bin xizmeta pênûsên çalak de,
ew wergerandin deh û sî zimanên din, pirtûk û þahaserên wan dan çapkirin
û belavkirin, bawerî bi xêzên wan anîn,rêz dan nivîsên wan û ew bilind
kirin.
Nivîskarekî kurd çi jin, çi mêr û bê derfet ku xal û xwarziyê
wî di medyayê de nebin, wî vexwendî mihrecanan nekin, dê çawa millet wî
nas bike.
Belê naxwazim ku bêhtir têde kûr û dûr biçim, gelo çima Helbesta kurdî a nûjen qels û lawaz tête nirxandinê û ne em...?!
Û
li vir dê çend xalên sereke , çend ji pirsên arasteyî civaka kurdî a
ronakbîr û hizirmend bikim û dê bersivê ji wijdanê wê re vekirî bihêlim,
belko em careke dinê helwestê wiha çewt nebihîzin:
* Gelo û ji berhemên ku niha heyî, me çend berhem xwendine...?
* Ta kîjan radeyê em bi hunera zimanê xwe dizanin...?
* Di aheng û þahiyên imzekirina pirtûkên xwe de, me çendîn ji berhemên xwe imze kirine û fýrotine..?
* Telviziyon û bernameyên qaþo rewþenbîrî berpirsiyar in yan xwediya Helbesta xwehê ( min bibexþînin )...?
* Gelo em bi pirraniya zaravayên kurdî heyî dizanin, ka çi di Helbesta wan î nûjen de heye...?
* Ma ev helbestên ku di mihrecan û rojên helbestan de tên xwendin, hemû Helbesta kurdî ne....?
* Ma ev hemû qaþo helbestvanên ku beþdarî mihrecanan dibin, bi rastî helbestvan in..?
*
Jina kurd a afrêner ku îro dixwaze bê sînor û azad binivîsîne, çi li
ser tête gotin, mebesta min ne ji layê kesên normal ve , lê ew kesên ku
qaþo nixbene( (مثقفوا النخبة..?
* Dema ku kesek ji me xwe bike
rexnevan, Aya haya wî ji vê tevgera rewþenbîrî û zaniyariya wêjeyî û
hunerî heye, ev ku em bizanibin ku rexnevanên edebiyatê di cîhanê
bigiþtî li ser tiliyan tên hejmartin..?
* Gelo haya me ji helbestên Qedrî can, Mihmed Arif, Ibrahîm Ehmed,Goran û pirrên din heye..?
* Ew kesê ku baþ bi kurdî nizane, bi çi riwî dibe serok û rêberê civak, yekîtî û dezgehên rewþenbîr û nivîskaran..?
*
Nivîskarê ku di heman demê de, helbestvan e, romannivîs e, gotarbêj e,
çîroknivîs e, lêkolîner re, rojnamevan e û medyakar e dixwaze bigihêje
kîjan qunaxê..?
* Ew kesê ku bi kurdî baþ dizane, jêhatî û zîrek e, lê ne afrêner e û tê bi vî karî radibe, gelo ew çi hêviyan ji xwe dike...?
*
Nivîskarê ku dixwaze nûjen û modern be, azad binivîsîne, ma ne gereke
ku ew û weko destpêk di hiþ û giyanê xwe de azad û nûjen be....?
* Wergerandina tekestên heyî ji bo zimanên cîhanî, ta kîjan radeyê li ba me kurdan birêve diçe..?
Kî bi karê wergerê radibe....?
Xwînerên
dilsoz: Helbesta ku em wê ji wê re dìafirînin û dixwînin, yekser di
hiþê xwe de wernegerînin Erebî, wiha hûn giyan û riha wê sêdar dikin!
Belê
ne pirs bi dawî dibin û ne dê guftûgo li vir rawest e. Hûn nikarin
Helbesta kurdî a nûjen binirxînin û wê bînin bazara hiþmendiyê û hûn
nikarin zimanê me rave û þîrove bikin û ji mala zimên re bibin stûn û
dîwarên avaker, Hela dest ji van boçûnên xir û xav berdin û bihêlin ku
nifþê me yê nuhatî þanaziyê bi zimanê kurdî û wêjeya heyî bike û xwe li
ser metnên heyî bide avakirin û bi zimanekî kurdî nûjentir ber bi
cîhanbûnê ve biçe û bilind bibe.
30. Kewçêra ( Cotmeh) 2021.