Îbrahîm Sadiq MalazadaBê şik Îslam bi hemî mezhebên xiwe, ola piraniya gelê Kurd li her çar parçeyên Kurdistanê ye. Di heman demê de Îslamê weke ol roleke mezin di şoreşên Kurdan de û rûbirûbûna zordariya dagirkerên Kurdistanê de lîstiye. Gelo Îslamê nehiştiye ku Kurd li gel hemû olên din li Kurdistanê li ber xwe bidin? Lê belê dagirkeran her tim ji bo xapandin û li xiştebirina komek mirovên nexwenda û nezan bi Îslamê hewl dane.
Gelo Îslam di van hezar salên borî de kariye cihê xwe di nav gelê Kurd de bibîne û li kêleka olên din bijî? Birastî ger kêmasî hebin misilman û nemisilman karîbûn bi hev re bi aramî bijîn.
Ji ber vê yekê, ferdê Kurd ne tenê bi Îslama olî re tu pirsgirêk
nebûye, belkî kariye bi aştiyane bi ol re bijî, cureyekî azadiya olî
yan ateîzmê, yan jî cudahiyên olî biparêze, ji bilî Îslama olî roleke
berçav li aramiya civakî. Pirsgirêk li ku ye?
Pirsgirêk di
Îslameke din de ye ku jê re Îslama siyasî tê gotin, pişt re jî Wehabîtî
(Selefîtî) tê. Îslama siyasî di vir de bi berpirsyariyeke mezin re rû bi
rû ye. Ger rola xwe nelîze aştiya civakî dikeve xeteriyeke mezin. Me
ezmûna Îslama siyasî li Afganîstanê, li Îranê, li Sûdanê, li Lîbyayê, li
Tirkiyeyê û gelek cihên din dît. Îslama siyasî di van heştê salên
derbasbûyî de nekariye mînakek jîndar a xweş ji civaka misilman re
pêşkêş bike. Ji bilî dabeşkirinên tund ên ku em her roj dibînin.
Wehabîtî (selefîtî) li Erebistana Siûdî wek karesatekê nikarîbû ti
serbilindiyekê ji bo welat çêbike, lê ev modela selefîtiyê (wehabîzmê)
nû gihîştiye Kurdistanê û nîzama civaka kurd têk dide.
heta
serdema komunîst; Marksîzm/Lenînîzm bû, bi taybetî li başûr, ku ji bo
demeke dirêj potansiyela îdeolojiyê derket holê. Ji ber ku welatên
rojavayî her tim bi şik li partiyên Kurd (Marksîst-Lenînîst) dinêrin. Di
van heştê salan de Marksîzm/Lenînîzmê derbeke kujer li dîroka têkoşîna
rizgariya kurd xist.
Îdeolojiya Îslamismê, hem di baskên xwe yên
çekdar û hem jî yên bêçek de, heman rola aliyê duyemîn ê komunîzmê
dubare dike; Marksîzm/Lenînîzm ew çavê ku ji bo serxwebûna neteweyî
naxebite (wek ku mûyek ji bo dagirkirina Efrînê nehejandin û wisa
difikirin, lê ji bo Xezayê qîriyan, ne ji ber trajediya mirovî ya li
Xezayê, lê ne ji ber ku Îslama Ayinê taybetmendiyên neteweyekê naparêze,
lê ji ber ku hizir û gotara îslamîzmê gotareke derve ye, biyanî ji
civaka Kurd û îradeya gelê Kurd, misilman û nemisilman e.
Îslamiyet
li ser "Welaa U Beraa" dilsozî û bera`et hatiye avakirin. Doktrîna
“girêk; Uqde" an ji "peyman"; ji grêbest hatîye.” Ew komeke şirovekirina
mirovan a hin metnên olî ye ku berê qet ewqasî zêde li ser wan nehatibû
axaftin. Di van sîh salên derbasbûyî de Îslama siyasî li Herêma
Kurdistanê û piştre jî Wehabîtî kariye vê dubendî û dijminatiyê di nava
malbatê de bi xwe re çêbike. Wan karîbûn doktrînê civakî bikin, Wan
karîbû wî daxin her kolanê, Di encamê de artêşeke mezin ji heqaret û
tekfîrîyan ava dibe, ku her kesê ku fikrê xwe yê serbixwe derbixe
kuştine, ku ev jî teşeyekî tazî yê DAIŞê ye ku li piraniya kolan û
bajarên Başûrê Kurdistanê heye.
Eşkere ye ku di van sed salên
dawî de çend alimên mezin ên misilman di nav kurdan de derketine, ji wan
Mela Seîd Kurdî, Mela Ebdulkerîm Muderis, Mistefa Zalmî, Ehmedî Muftî
Zade û heta Mela Osmanî yê Helebceyî jî, li ser şopa vê kafirkirdin û
dubendiyê neçûne.
Şîroveyên wan bi tevahî bi Îslama olî ve girêdayî
ne û ji Îslama siyasî dûr in, ku ji çareseriyê zêdetir bûye beşek ji
pirsgirêkê.
Li ser bingeha vê doktrîna dahênerî (bid`ah) ku tu
têkiliya wê bi Îslama olî re nîne û diyardeyeke siyasî ya sosret û tazî
ye, civaka Kurd di bin metirsiyeke mezin a têkbirina aştiya civakî de
ye, nemaze ku her du aliyên desthilatdar bi temamî desteser kirine.
civakê ji radest a Îslama siyasî kirine. Li aliyê din Îslama olî (di nav
mele û mizgeftên xwe de) di nava xweparastinê de ye û di bin serweriya
Îslamiyetê de di paşvekişîneke eşkere de dijî.
Berhema Îslamiyetê
afirandina artêşeke kesên ku cudahiyeke herî biçûk jî qebûl nakin e.
Çend tirs û xof afirandiye, her kesê ku nêrîneke cuda tîne ziman,
rasterast rastî "heqaret", "biyanîbûn" û "gefên tunekirinê" tê. Ku ev
têgeh hemû çalakiyên amadekirina sûcê qirkirinê ne. Ger ev girseyên kufr
û tekfîrî werin ser desthilatdariyê, bêguman wê qetlîamekê pêk bînin.
Ez
dizanim ku ev nivîsa îslamiyan aciz dike, ez dizanim ku di nav
îslamiyan de gelek kes hene ku bi kufr û heqaretên rojane yên li hember
ramanên cuda razî ne, lê bi giştî ew kes bêdeng in û nêrînên cuda ne.
Bêdengî her tim nîşana razîbûnê ye.