بقلم المهندس : فاضل مشو بكابور برازي
الجزء الثالث
نماذج من شعر مشو بكابور برازي
في مجال القصيدة الشعرية كان (مشو بكابور برازي) قد ارتجل مجموعة من القصائد الوطنية باللغة الكردية المحلية , ونُشر البعض منها في مجلة هاوار التي كانت تصدر آنذاك في لبنان ما بين عام 1925 – 1935م . , وفيما يلي بعض الأبيات من هذه القصائد :
قصيدة وطنية بعنوان :
هاوار لاو ولاتو
في أعقاب إخماد ثورة الشيخ سعيد البيراني عام 1925 م أطلق (مشو بكابور برازي) قصيدة وطنية بعنوان ( لاو ولاتو ) اعتبرت صرخة مدوية بين الكرد في عالم الكفاح والنضال الوطني .. وفيما يلي أبيات هذه القصيدة :
هاوار ê هاوار ê هاوار ê هاوار ê لاو ولاتو
Hawar[ hawar[ hawar[ hawar law welato
يكي له حالي ايسيري كرد و كرمانجان دبرسي
Yekî li halê êsîrê Kurd û Kurmanc dipirsê
برا ورى بلزنى دستى خوه بدستي مدي
Bera werê bilezînê destê xwe bi destê midê
أمه هرنة يان بازارى دياربكري يان ادنى
Eme herne bajarê DiyarBekirê yan Adenê
*-*
وى به جافي سرى خوه ايسيرى كردان به بينى
Wê bi cavê serê xwe êsîrê Kurdan bibînê
به هزاران هات كَريدان كتنة قيدان و زنجيرى
Bi hezaran hat girêdan ketne qeydan û zincîrê
هر كه كسك ز مه له بروانرا درباس د بي
Her ku kesek ji me liber wan re derbas dibê
كج أو بوكى كرد و كرمانجان بان دكن
Keç û bûkî Kurd û Kurmancan ban dikin
*-*
لاو هفالنو هون نه كردن نه كرمانجن
Law hevalno hûn ne Kurdin ne Kurmancin
ما هون به جافي سرى خوه مه نا بينن
Ma hûn bi çavê serê xwe me nabînin
قي ام ناموسا سرى ونه ام تشتكى زوه ناخازن
Qey em namûsa serê wene em tiştekî ji we naxwazin
بس به لزينن تباغك كاغتي تنى به مه كَينن
Bes bilezînin tebaxek kaxezî tenê bi me gînin
*-*
هكَر كه قلم و مركب قط بوه رانا ته دين
Heger ku qelem û merkeb qet bi we re natedîn
أمّ به درناغان هنارى روي خوه بجرينن
Eme bi dirnaxan hinarê riwê xwe biçirînin
خونا سور مركبا نارين سر جونكي خوه دا بريزينن
Xwîna sor merkiba narîn ser çongê xwe da birijînin
هاوار ê هاوار ê هاوار ê هاوار ê لاو ولاتو
Hawar[ hawar[ hawar[ hawar law welato
*-*
أمّ زبري خوه بيستكى كلي سبحاني به درينن
Eme ji berî xwe bîstikê kilê sibhanî biderînin
به ميلدانان شونا قلمي وي كاغتي بنفيسينن
Bi mildanan şûna qelemê wê kaxetê binefsînin
امه له كردستاني زكلي كردان را بشينن
Eme li Kurdistanê ji gelê Kurdan re bişînin
برا ورن سروكى وان مه به برسن مه به بينن
Bera werin serokê wan me bipirsin me bibînin
*-*
به رجانو منتان قروانا فا معصومان بدرينن
Bi recan û minetan qerewana va masûman biderînin
هكَر حقي هاتنا وان قط به وانرانا ته دين
Heger heqê hatina wan qet bi wana re natedîn
امّ يك زيرى به سرى خوه دا كريداي بقتينن
Eme yek zêrê bi serê xwe da girêday biqetînin
بدستي خوه يك كَهارى دكَهى مه دا به درينن
Bi destê xwe yek guharê di guhê me da biderînin
*-*
عني اف زاروكى دحميزى مه دا وك جوجكان بروجكينن
Anî ev zarokê dihemêzê me da wek çûçikan birûçkînin
أمّ حقي هاتنا وان الاَّ زوانرا به قدينن
Eme heqê hatina wan ila ji wan re biqedînin
مانى بيراوه به حزارن زمه كشتن برينكرن
Manê bîrawe bi hezaran ji me kuştin[ birînkirin
وجاخا شيخ سعيدى كَال بافي علي رضا بن سبيدا بدارخستن
~axa |êx-Seaîdê Kal bavê AlîRiza bin sêpêda bi darxistin
*-*
وجاخا كج و بوكي مه كرمانجان سوقه ساحلا دنكَزى كرن
~axa keç û bûkê me Kurmancan sewqe sahila dingizê kirin
دوى دميدا به هاواري به دنكَى خوه سرت بانكرن
Di wê demê da bi hawarî bi dengê xwe sert bankirin
لاو تركنو رومينو كه ام به مرن مرادى وه بخوه ناكن
Law Tirkno ku bimrin miradê we bi xwe nakin
جاف كَريدان به دسمالان زنجيرى خوه به هف خستن
~av girêdan bi desmalan zincîrê xwe bihev-xistin
*-*
خوه آفيتن دنكَزا كور ز بو ولات شهيد كتن
Xwe avêtin dengiza kûr ji bo welat şehîd ketin
كَولي مور جافي رشو بلك له سر دلغان و آفي كتن
Gulî mor çavê reş û belek li ser delxan û avê ketin
أم هيفيدارن ز كَلى كـُردان كه له بانكا مه ورن
Em hêvîdarin ji gelê Kurdan ku li banga me werin
فيخنن أو أكَري سور له جنكا خوه نه به رن
vêxînin ew agirê sor li çenga xwe nebirin
*-*
به يكيتي وك بروسكان له سر دزمن به وشن
Bi yekîtî wek birûskan li ser dijmin biweşin
آخا ولات آزاد به كن له جيانى هر بزن
Axa welat azad bikin li ciyanê her bijin
هاوار ê هاوار ê هاوار ê هاوار ê لاو ولاتو
Hawar[ hawar[ hawar[ hawar law welato
يكي له حالي ايسيري كرد و كرمانجان دبرسي
Yekî li halê êsîrê Kurd û Kurmanc dipirsê
ويجدر الإشارة إلى أن بعض أبيات هذه القصيدة وما تضمنتها من المعاني قد وردت في غناء أكثر من مطرب كردي في تركيا وسوريا êê دون الإشارة ولو بكلمة واحدة إلى اسم مؤلفها (مشو بكابور برازي) الذي تغنى بها منذ أكثر من سبعين عاما ê
*--*--*--*
وهذه مقطوعة من قصيدة شعرية بعنوان :
ز سالي سى مه هافينة êê يقول فيها :
ز سالى سى مه هافينه
Ji salê sê meh havîne
طافا روزي بر به تينه
Tava rojê pir bi tîne
ولات به حزن و كَرينه
Welat bi hizn û girêne
مال و ملكي خوه رهينة
Mal û milkê xwe rehîne
إي ورى ولات به بينه
< werê welat bi bîne
ز وي را صد حب مزكَينه
Ji wî ra sed heb mizgîne
*-*
وكه مزكَينا جنتى
Weke mizgîna cenetê
به بر كرم و به رحمتى
Bi pir kerem û bi rehmetê
هيفي مه ز ربي قدرتى
Hêvî me ji Rebê qudretê
كرمانج ورنه هدايتى
Kurmanc werne hidaytê
بزانبن كو له جار دولتي
Bi zabebin ku li çar dewletê
*-*
ولاتى وان برين كتى
Welatê wan birîn ketê
درمان به كن في علتى
Derman bikin vê e`letê
خلاص بن ز زور و ظلمتى
Xelasbin ji zor û zulmetê
بخونا كَرم به قوّتى
Bi xwîna germ bi qiwetê
راكن حيفا في أمتى ê
Rakin heyfa vê umetê ]
نشرت بعض ابيات هذه القصيدة في مجلة (هاوار) بمعرفة الأديبين الكرديين ê اوسمان صبري و قدري جان ê
*--*--*--*
وهذه مقطوعة من قصيدة أخرى بعنوان :
(كرمانج جه قاسه برن) يقول فيها :
كرمانج جه قاسه برن
Kurmanc çiqase pirin
نيفي شيخن به سرّن
Nêvî şêxin bi serrin
سلح قوّة شورى وان
Seleh qiwet şûrî wan
كَي به بران ده كرّن
Gê bi peran dikirin
*-*
باسك قانادي وان تنه
Bask qanadê wan tune
له عرضي طيري حرّن
Li e`rdê teyrî hurin
كو عرضي دني به وان دن
Ku e`rdê dinê bi wan din
به تشتكي نا كرُّن
Bi tiştekî nakirin
*-*
بس ولاتي خوه دخازن
Bes welatê xwe dixwazin
وى ز برفا به مرن
Wê ji berva bimrin
سر بلندن سر فرازن
Serbilindin[ serfirazin
ز كردستانى نا برن
Ji Kurdistanê nabirin ]
نشرت هذه القصيدة أيضا في مجلة هاوار êê
*--*--*--*
وهذه مقطوعة من قصيدة بعنوان :
(از جومه شامى باكي )
از جو مه شامى باكي
Ez çûme |amê pakê
يان صالحي له اوداكي (اديب كردي)
Yan salihê li odakê
مير جلالى له قهواكي (جلادت بدرخان)
Mîr Celalê li qehwakê
ز بونا خاتري فتواكي
Ji bona xatirê fetwakê
*-*
فتواكي ز مه را جيكن
Fetwakî ji me ra çêkin
به مزّني قزنتاكي
Bi meznî qezentakê
بني ز مه را إمزاكي
Binî ji me ra imzakê
له كردستاني بلاكي
Li Kurdistanê belakê
*-*
كَلى كردان هشياركي
Gelê Kurdan hişyarkê
كه اف دزمن بارنا كي
Ku ev dijmin barnakê
يكي را بي شور راكي
Yekî rabe şorakê
وى مالا خوه آفاكي
wê mala xwe avakê
*-*
في زور وظلمتى راكي
Vê zor û zulmetê rakê
شهيدى خوه زبيرناكي
|ehîdê xwe jibîr nakê
دزمن بانكا مه ناكي
Dijmin banga me nakê
به دستى خوه جى ناكي
Bi destê Xwe çê nakê
*-*
كَلى كردان خو ناكي
Gelê Kurdan xew nakê
ز بو ولات خم ناكي
Ji bo welat xem nakê
به لبي خوه به آزادي
Bi lepê xwe bi azadê
ز بن دستان خلاص كي
Ji bin destan xelas kê
*-*
به بره أي عزمانى شين
Bibire ey e''''''''''''''''zmanê şîn
طافا عوران باران كي
Tava e`wran barankê
به باري له سر اخا ولات
Bibarê li ser axa welat
له جار بارجان بهاركي êê
Li çar parçan biharkê
نشر (مشو بكابور برازي) هذه القصيدة أيضا في مجلة هاوار بمعرفة الأديب الكردي (جلادت بدرخان)ê